İRAN VATANDAŞI İÇİN TÜRKİYE’DE ÇALIŞMA İZNİ
İran ile Türkiye arasında karşılıklı vize musafiyeti anlaşması var. İran vatandaşı, herhangi bir vizeye ihtiyaç duymadan turistik amaçla Türkiye’ye gelip 90 gün kalabilir. Ancak bu süre içerisinde çalışamaz. İran vatandaşlarının Türkiye’de çalışabilmeleri için çalışma izni almaları gerekmektedir. Çalışma izni belgesi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından düzenlenmekte olup aynı zamanda oturma izni yerine de geçer.
Yabancıların çalışma izni başvuruları yurtiçinden ve yurtdışından olmak üzere iki şekilde yapılabilmektedir. Türkiye’de en az 6 ay süreli oturma izni ile ikamet eden İran uyruklu yabancılar yurtiçinden çalışma izni başvurusunda bulunabilirler. Yurtdışında bulunan İranlılar, İran veya daimi ikamet ettikleri 3.ükede bulunan Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilcikleri aracılığı ile başvuruda bulunabilirler.
Bağımlı ve Bağımsız Çalışma İzni Nedir?
1- Bağımsız çalışma izni, kendi nam ve hesabına çalışan yabancılara verilmektedir. İran uyruklu yabancılar profesyonel meslek sahibi olmaları durumunda, bu çalışma iznine başvuruda bulunabilirler. Bağımlı çalışma izni süreli olarak verilmektedir.
2- Bağımlı çalışma izni, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından iş veya hizmet sözleşmesi çerçevesinde bir işverene bağlı olarak çalışan yabancıya verilmektedir. Burada bilinmesi gereken önemli husus, bağımlı çalışma izni başvurusunda, başvuruda bulunması gereken taraf işverendir. Bağımlı çalışma izni yabancının nam ve hesabına yapılan her hangi bir işlem değildir. Bağımlı çalışma izni başvurusu işveren tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılmaktadır.
İran’dan Çalışma İzni Başvurusu Nereye Yapılır?
Türkiye’ye çalışma amaçlı gelmek isteyen İran vatandaşlarının öncelikle, bir iş yeri ile anlaşması gerekmektedir. Daha sonra aralarında imzaladıkları iş sözleşmesini Türkiye Cumhuriyeti’nin İran veya daimi ikamet ettikleri 3.ülkede bulunan dış temsilciliklerine sunarak çalışma izni isteğinde bulunmaları gerekiyor. Başvuru iş sözleşmesinin dış temsilciliğe ibraz edilmesi suretiyle yapılmaktadır. Başvurunun kabul edildiği durumlarda başvuru sahibine 16 haneli referans numarası verilmektedir. Referans numarasının işverene bildirilmesinin ardından, işveren tarafından referans numarasının sisteme girilmesi suretiyle yabancının çalışma izni başvurusu yapılır.
İran Vatandaşlarından İstenen Belgeler
İşverenden İstenilen Belgeler:
- Çalışma izni başvuru dilekçesi (Göçmen Büro tarafından hazırlanır);
- Yabancı Personel Başvuru Formu (Göçmen Büro tarafından hazırlanır);
- Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi;
- Son yıla ait vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kar/zarar tablosu;
- Sosyal Güvenlik Kurumu İşyeri Tescil Numarası;
- Yabancı personeli istihdam edecek kurum ve kuruluş adına ‘’kullanıcı’’ sıfatıyla elektronik başvuru yapma yetkisi bulunan kişiden noter onaylı vekaletname;
İran Uyruklu Yabancıdan İstenilen Belgeler;
- Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciklerine iş sözleşmesinin verilmesi sureti ile alınan 16 haneli Referans Numarası (Yurtdışından yapılan başvurularda istenmektedir);
- İş sözleşmesi (Göçmen Büro tarafından hazırlanır);
- Pasaport veya yerine geçerli belgenin Türkçe çevirili noter tasdikli nüshası;
- İkamet izin belgesinin fotokopisi (Yurtiçi başvurularda istenmektedir);
- 1 adet resim;
- Diplomanın Türkçe çevirili noter tasdikli nüshası.
Türkiye Çalışma İzni Nasıl Uzatılır?
İş veya hizmet sözleşmesi çerçevesinde çalışma izni ile İranlı istihdam eden işverenin çalışma izni uzatma başvurusunda bulunması gerekmektedir. Çalışma izni uzatma başvurusu, mevcut çalışma izni bitmeden ve geriye yönelik en çok 2 aylık süre zarfında yapılmaktadır.
Çalışma izni iş sözleşmesinde belirtilen işyerinde, beyan edilen pozisyonda belirli süreliğine çalışmak üzere verilmektedir. Bu sebeple, yabancının işyeri değiştirmesi durumunda, mevcut çalışma izni iptal edilir, yeni işveren tarafından çalışma izni talebinde bulunulur. Yabancının aynı işyerinde çalışmaya devam etmesi halinde, çalışma izni uzatma başvurusu yapılmaktadır.
Çalışma İzni İkamet İzni Sayılır Mı?
6735 Sayılı Kanun çerçevesinde yabancılara verilen çalışma izni, aynı zamanda ikamet izni niteliğine haizdir. Dolayısıyla, çalışma izni bulunan İran vatandaşlarının ikamet izni almalarına gerek yoktur.
İRAN VATANDAŞI İÇİN TÜRKİYE’DE OTURMA İZNİ
İran Vatandaşları Oturma İzni alabilmeleri için Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde olmaları gerekmektedir. Türkiye kendi sınırları içinde bulunan İran Vatandaşlarının, Türkiye’de ne kadar süre ile kalacağını Göç İdaresi Müdürlükleri belirlemektedir. İkamet izni başvuruları için ilk etapta, İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne başvuru belgesi oluşturulması gerekmektedir. Daha sonra sms yolu ile Göç İdaresi’nden randevu tarihi iletilecektir. Bu tarihte başvuru belgesi ve diğer evraklar ile Göç İdaresi’nden hazır bulunulması gerekmektedir.
Türkiye’nin uyguladığı vize politikası gereğince İran vatandaşları ülkemize vizesiz giriş yapabilmektedirler. İran vatandaşlarına tanınan vize muafiyeti 90 gündür. Bu vize muafiyeti süresince İran vatandaşı her hangi bir vizeye ve harca tabi değildir. Ancak 90 günden daha fazla Türkiye’de kalmak isteyen yabancının vize muafiyet süresi bitmeden ikamet izni başvurusu yapması gerekmektedir. İkamet izni başvurusu Göç İdaresi Müdürlüğü’nün internet sitesinden e-ikamet sayfasından başlatılacaktır.
E-ikamet sistemi üzerinden ilk başvuru, uzatma başvurusu ve geçiş başvurusu için ayrı bölümler bulunmaktadır. İran vatandaşı şartlarının uyduğu ikamet izin türlerinden biri için Goc Gov Tr sisteminden online başvuruda bulunmalıdır.
Türkiye’de genellikte başvuruda bulunulan ikamet izinleri şöyledir;
- Kısa süreli oturum izni
- Aile oturum izni
- Öğrenci oturum izni
- Uzun süreli oturum izni
- İnsani oturum izni
- İnsan ticareti mağduru oturum izni
Yasal bir oturum izni olan İRAN vatandaşları Türkiye’ye vize almadan giriş yapılabilir.
Yabancı Çalışma izni veya çalışma izni muafiyet belgesi bulunan İRAN vatandaşının ayrıca başka bir ikamet izni almasına gerek yoktur.
İran Vatandaşları Oturma İzni Nasıl Alınır?
İran Vatandaşları Oturma İzni başvurularını Türkiye’nin kendilerine tanıdıkları 90 günlük vize muafiyet süresi dolmadan başvurmalıdırlar. Vize muafiyet süresi dolmadan oturum izni başvurusunda bulunmayan İran Vatandaşı vize ihlali yapmış olur ve hakkında cezai yaptırım uygulanır. Bu kişiler kolluk kuvvetleri tarafından yakalandıkların da Türkiye’ye giriş yasağı alınabilmektedir.
Bu sebeplerden İranlı yabancı 90 günlük muafiyet süresi içinde Göç İdaresi’ne önce online randevu daha sonra şahsi evrak teslimi ile başvuru da bulunmalıdır.
1. Kısa Dönem Turistik İkamet İzni
Maksimum bir yıl süre için verilen ikamet izni türüdür. 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda öngörülen şartları sağlayan İran vatandaşları kısa dönem oturum izni başvurusunda bulunabilirler. İran vatandaşlarının genelde şartlarının uyduğu ve başvuru olarak tercih ettiği ikamet izin tercihleri aşağıda ki gibidir;
- Türkiye’de ticari bağlantı kurmak amacıyla ikamet izni
- Türkiye’ye bilimsel araştırma yapmak amacıyla gelerek izin isteyen yabancılar
- Gayrimenkul satın alarak başvuru yapmak isteyen İran vatandaşları
- Turizm sebebi ile gelip ve ikamet etmek isteyenler.
Kısa dönem turistik ikamet izni bu şartlardan hariç istenen bilgi ve belgeler de bulunmaktadır.
2. Uzun Dönem İkamet İzni
Bu ikamet izin türünden başvuruda bulunacak olan İran vatandaşının Türkiye’de yasal bir ikamet izni ile en az 8 yıl kalmış olması zorunludur. Bu kesintisiz sekiz yıllık süre hesaplanırken İranlı yabancının öğrencilik dönemindeki ikamet izninin yarısı ve diğer ikamet izinlerinin tamamı süre sayımına katılmaktadır. Ancak ikincil koruma statüsü ile Türkiye’ye giriş yapan İranlı yabancının uzun dönem ikamet iznine başvuru hakkı bulunmamaktadır.
3. Aile İkamet İzni
Bu ikamet iznine başvuru yapmak isteyen İranlı yabancının yasal bir ikamet izni ile Türkiye’de kalıyor olması gereklidir. Yani herhangi bir ikamet izni ile kalan yabancı aile ikamet iznine geçiş başvurusunda bulunabilir. İran vatandaşı aile ikamet izni ile yabancı eşine, reşit olmayan çocuğuna ve insani bakıma muhtaç olan çocuğuna kalma izni alabilmektedir.
Aile ikamet izni başvurusu yapılabilmesi için Yabancının Türkiye Cumhuriyeti içerisinde bulunması gerekmektedir. Müracaat yurt dışından yapılamamaktadır.
4. Öğrenci İkamet İzni
Türkiye de herhangi bir üniversiteye ön lisans, lisans, lisansüstü, doktora eğitimi için gelen İran vatandaşlarının öğrenci oturum izni başvurusunda bulunma hakkı vardır. Öğrenci ikamet izinleri öğrenim süresini kapsamak zorundadır. Eğitimi biten İran vatandaşı kalmaya devam etmek istiyorsa başka bir izin türünü geçiş yapmalıdır. Bu ikamet izin türü Yabancının eşine ve çocuğuna da kalma hakkı tanımaktadır.
Öğrenci ikamet izni başvurusunda Yabancının Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliğinden (Konsolosluğundan) Öğrenci vizesi alıp Türkiye’ye gelmesi gereklidir. Öğrenci vizesi ile giriş yapmamış Yabancılar öğrenci ikamet izni başvurusu yapamamaktadır.
İran Vatandaşına Sigorta Zorunluluğu
Türkiye’de kalmak isteyen İran vatandaşları sağlık sigortası yaptırmak zorundadır. Yaptırılan sağlık sigortası talep edilen ikamet izni süresini kapsamalıdır. Hali hazırda sigortası bulunan yabancı kişinin başvuru için ayrıca sigorta yaptırmasına gerek yoktur. Göç idaresi tarafından geçerli sayılacak sigorta çeşitleri şöyledir;
- İkili sosyal güvenlik sözleşmeleri kapsamında Türkiye’de sağlık hizmetlerinden faydalanabileceğine dair sosyal güvenlik biriminden alınan belge
- Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan alınmış provizyon belgesi yeterli olacaktır. Ancak aile ikamet izinlerinde bu sigorta hem destekleyiciyi hem de ailenin diğer fertlerini de kapsamalıdır.
- Sosyal Güvenlik Kurumu’na genel sağlık sigortalısı olmak için yapılan başvuruya dair imzalı belge
- Özel sağlık sigortası
TÜRKİYE’DE EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞMA İZNİ
Yabancı uyruklular ev hizmetlerinde çocuk bakıcısı, yaşlı veya hasta bakıcısı olarak çalışabilmektedir. Evde küçük çocuğu ve bakıma muhtaç hastaları olmayanlar ev işlerinde yardım amaçlı temizlikçi, gündelikçi yabancı uyruklu çalıştıramamaktadır.
Başvuru Nasıl Yapılır?
Çalışacak olan yabancının yurtdışında veya yurtiçinde bulunmasına göre izlenecek yol farklılık göstermektedir.
Yurtiçinden yapılacak ev hizmetlerinde çalışma izni başvurularında; yabancının Türkiye’de en 6 ay süreli ikamet izni almış ve izin süresinin sona ermemiş olması gerekmektedir. İkamet izni olan yabancının başvurusu yurtiçinden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılmaktadır.
Yurtdışından yapılacak başvurularda; yabancının uyruğunda bulunduğu veya daimi ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine başvuruda bulunulmaktadır. Başvurunun kabulü halinde temsilcilik tarafından referans numarası verilmektedir. Bu referans numarasıyla Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvuruda bulunulmaktadır.
Yabancı Çocuk Bakıcı
Yabancı çocuk bakıcı çalıştıracak olan işverenin öncelikle, 15 yaşından küçük çocuğunun bulunması gerekmektedir. İlaveten, işverenin neden yabancı uyruklu çalıştırmaya ihtiyaç duyduğunu ve yabancıya ödenecek maaşı ödeyecek mali gücü olduğunu gösterir belgeleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na sunması gerekmektedir. Yukarıdaki koşulları ve belgeleri sağlayabilecek işveren yabancı çocuk bakıcı çalıştırabilmek için başvuruda bulunabilir.
Başvuru İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
Yurtiçinden yapılacak ev hizmetlerinde çalışma izni başvurularında aşağıdaki belgeler talep edilmektedir:
- Yabancı uyruklu adına Türkiye’de Emniyet makamlarından alınmış en az altı (6) ay süreli ikamet tezkeresi fotokopisi;
- Yabancı şahsa ait Pasaportun yeminli mütercim tercüman tarafından çevirisinin noter onaylı sureti;
- Yabancı şahsa ait bir adet vesikalık fotoğraf. (Son 6 ay içinde çekilmiş olmalı);
- Yurtiçi başvurularda, Yabancı T.C. Kimlik Numarası (Bu numara en az 6 ay süreli İkamet izni sahibi olan tüm yabancılara verilmektedir.);
- Ev Hizmetlerinde Yabancı Çalıştıracak İşveren Başvuru Dilekçesi ;
- İşverene ait Nüfus Cüzdanı fotokopisi;
- İşverenin vukuatlı nüfus kayıt örneği ve işverene ait konutun bulunduğu İlçe Nüfus Müdürlüğü’nden alınan yabancının çalışacağı adresi gösteren yerleşim yeri belgesi;
- Tarafımızca yapılacak başvurular için vekaletname.
Yurtdışından yapılacak başvurularda ikamet tezkeresi yerine Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilciliği tarafından verilen referans numarası istenmektedir. Yabancının uyruğunda bulunduğu veya daimi ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilciliklerine başvuruda bulunması, başvurunun kabulü halinde Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilciliği tarafından kendisine verilen 16 haneli bir referans numarasını işverene bildirmesi gerekmektedir. Referans numarasıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvuruda bulunulabilmektedir.
Yabancı Hasta Bakıcı
İşverenin öncelikle, yabancı hasta bakıcı çalıştırmaya ihtiyaç duyduğunu ve yabancıya ödenecek maaşı ödeyecek mali gücü olduğunu gösterir belgeleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na sunması gerekmektedir. Yabancı hasta bakıcıya çalışma izni aşağıdaki durumlardan birinin varlığı halinde verilmektedir:
- İşveren evinde veya ilk dereceden yakını olması şartıyla 65 yaşından büyük birinin genel bakımını üstlenmesi şartıyla yabancıya izin alabilir;
- İşveren 65 yaşından küçük ama bakıma muhtaç olduğu doktor raporu ile sabit olanlar için ilk dereceden yakınlar, hastanın bakımında çalıştırma şartıyla yabancı uyruklu hasta bakıcıya çalışma izni alabilirler.
Yukarıdaki koşulları ve belgeleri sağlayabilecek işveren hasta bakıcı çalıştırabilmek için başvuruda bulunabilir. Yurtiçinden yapılacak başvurularda aşağıdaki belgeler talep edilmektedir:
Başvuru İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
- Yabancı uyruklu adına Türkiye’de Emniyet makamlarından alınmış en az altı (6) ay süreli ikamet tezkeresi fotokopisi;
- Yabancı şahsa ait Pasaportun yeminli mütercim tercüman tarafından çevirisinin noter onaylı sureti;
- Yabancı şahsa ait bir adet vesikalık fotoğraf. (Son 6 ay içinde çekilmiş olmalı);
- Yurtiçi başvurularda, Yabancı T.C. Kimlik Numarası (Bu numara en az 6 ay süreli İkamet izni sahibi olan tüm yabancılara verilmektedir.);
- Ev Hizmetlerinde Yabancı Çalıştıracak İşveren Başvuru Dilekçesi ;
- İşverene ait Nüfus Cüzdanı fotokopisi;
- İşverenin vukuatlı nüfus kayıt örneği ve işverene ait konutun bulunduğu İlçe Nüfus Müdürlüğü’nden alınan yabancının çalışacağı adresi gösteren yerleşim yeri belgesi;
- Tarafımızca yapılacak başvurular için vekaletname.
Yurtdışından yapılacak ev hizmetlerinde çalışma izni başvurularında ikamet tezkeresi yerine Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilciliği tarafından verilen referans numarası istenmektedir. Yabancının uyruğunda bulunduğu veya daimi ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilciliklerine başvuruda bulunması, başvurunun kabulü halinde Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilciliği tarafından kendisine verilen 16 haneli bir referans numarasını işverene bildirmesi gerekmektedir. Referans numarasıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na başvuruda bulunulabilmektedir.
