Şirketler Hukuku

Ünal Hukuk Bürosu olarak, Sermaye Piyasası Hukuku alanında ihtisaslaşmış, uzman ve tecrübe sahibi kadromuz ile sermaye piyasası hukukuna ilişkin her türlü konuda faaliyet göstermekteyiz. Bu kapsamda, sermaye piyasası profesyonelleriyle aktif işbirliği içerisinde çalışarak, ulusal mevzuat ve yeniliklerin yanı sıra, uluslararası sermaye piyasalarında meydana gelen düzenleme değişikliklerini de aktif olarak takip etmekte ve müvekkillerimize danışmanlık hizmeti sunmaktayız.

Kısaca Sermaye Piyasası Hukuku

Sermaye piyasası hukuku, sermaye piyasasında işlem gören menkul kıymetleri, bunları çıkararak halka arz eden ihraççıları ve alım satım işlemlerine aracılık eden aracı kurumları kapsayan hukuk dalıdır.

Sermaye piyasasının işleyişi esnasında piyasanın taraflarının karşılaşabileceği ihtilaflar genellikle özel hukuk karakterlidir. Fakat sermaye piyasası hukukunun ana kaynağını teşkil eden Sermaye Piyasası Kanunu ağırlıklı olarak kamu hukuku karakterli hükümleri içermektedir.

Sermaye piyasası, piyasada fon arz ve talep edenler arasında kendi iradeleri doğrultusunda gerçekleşen işlemler vasıtasıyla işler. Kimin, kimden, hangi piyasa araçlarını, hangi fiyattan alacağı, kime satacağı, satış fiyatının ne olması gerektiği gibi konular, kural olarak piyasa şartlarına göre arz ve talebe göre gerçekleşir ve hukuk düzeninin müdahalesi dışındadır. Ancak piyasanın verimli ve etkin şekilde işlemesi bakımından piyasada güveni telkin eden düzenlemelere ihtiyaç vardır. Yukarıda ifade edildiği gibi bu düzenlemeler genellikle kamu hukuku karakterlidir.

Sermaye piyasasının güvenli, verimli ve istikrarlı biçimde çalışması için sermaye piyasası hukukunda cezai, idari ve hukuki sorumluluğa ilişkin yaptırımlara yer verilmiştir. Cezai yaptırımlar Kanunun suç olarak nitelendirdiği eylemlerin gerçekleştirilmesi halinde uygulanan en ağır yaptırım türüdür. Cezai yaptırımdan daha hafif bir yaptırım türü olarak Kanunda idari yaptırımlara da yer verilmektedir. Bu yaptırımlar idari para cezası, belli faaliyetlerin yapılmasının yasaklanması, verilen bazı yetkilerin ilgililerden geri alınması şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Cezai yaptırımları uygulama yetkisi mahkemelere ait iken, idari yaptırımları uygulama konusunda yetki Sermaye Piyasası Kurulu’na aittir.Hakkında idari yaptırım uygulananlar, bu yaptırımın kaldırılması için mahkemelere müracaat edebilirler.

Ülkemizde Sermaye Piyasası Hukuku

Ülkemizde sermaye piyasası hukukunun ana kaynağı 1981 yılında kabul edilmiş 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunudur. Kanunda zamanla ortaya çıkan ihtiyaçları karşılamak amacıyla 1992, 1999 ve 2007 yıllarında önemli değişiklikler yapılmıştır. Sermaye Piyasası Kanunu yanında yetkili mercilerin bazı alt düzenleyici işlemleri vasıtasıyla da sermaye piyasası hukukuna ilişkin esaslar şekillendirilmiştir.

Alt düzenleyici işlemler kapsamında bakanlar kurulu kararları, yönetmelikler, Sermaye Piyasası Kurulu ve diğer bazı kamu otoritelerinin tebliğleri ve sirkülerler çıkartılmaktadır. Sayılanlardan en kapsamlısı Sermaye Piyasası Kurulu tebliğleri olup, piyasayla ilgili son derece ayrıntılı düzenlemelere yer vermektedir. Kurul tebliğleri Kanunun ilgili hükümlerinin uygulanmasını göstermekte ve piyasanın değişen koşullara uyumunun sağlanması bakımından her defasında kanunda değişiklik yapılması gibi güç ve uzun bir süreci bertaraf etmektedir.

Kurulun yayınlamış olduğu tebliğler, seri adını taşıyan üst başlıklar altında toplanmaktadır. Her bir seride bulunan tebliğler ve içeriği aşağıdaki gibidir:

Seri I – Hisse Senetleri
Seri II – Tahviller
Seri III – Sair Menkul Kıymetler
Seri IV – Menkul Kıymetleri Halka Arz Olunan Anonim Ortaklıklara İlişkin Hususlar
Seri V – Aracı Kurumlar
Seri VI – Yatırım Ortaklıkları
Seri VII – Yatırım Fonları
Seri VIII – Çeşitli Konular
Seri IX – Menkul Kıymetler Borsaları
Seri X – Bağımsız Dış Denetleme
Seri XI – Muhasebe Standartları
Seri XII – Açıklama Tebliğleri

Sermaye Piyasası Hukukunda Önem Taşıyan Kavramlar:

Sermaye Piyasası Araçları:

Bunlar, sermaye piyasasının asli unsurlarındandır. Kanun sermaye piyasası araçlarını tanımlarken, bunların iki gruptan oluşabileceği yönünde bir hükme yer vermiştir. Buna göre sermaye piyasası araçları, menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarından oluşmaktadır

Menkul Kıymet: Sermaye piyasası araçlarının en önemli türü olan menkul kıymet SerPK m. 3’de unsurları belirtilmek suretiyle tanımlanmıştır. Anılan madde uyarınca menkul kıymet; ortaklık veya alacaklılık hakkı sağlayan, belli bir meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan, dönemsel gelir getiren, misli nitelikte ve seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve şartları Kurulca belirlenen kıymetli evraktır. Menkul kıymet niteliği taşıyan sermaye piyasası araçlarına örnek olarak hisse senetleri ve tahvil gibi araçlar gösterilebilir.

Diğer Sermaye Piyasası Araçları: Sermaye Piyasası Kanunu menkul kıymet dışında kalan sermaye piyasası araçlarını, diğer sermaye piyasası araçları olarak nitelendirmektedir. Kanuna göre bunlar menkul kıymetler dışında kalan ve şartları kurulca belirlenen evraktır. Ancak nakit ile çek, poliçe, bono ile mevduat sertifikaları bundan müstesnadır.

İhraç:

Kanunun uygulanması bakımından ihraç, sermaye piyasası araçlarının ihraççılar tarafından çıkarılıp, halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin satışıdır.

İhraççı:

İhraççılar, sermaye piyasası araçlarını ihraç eden kişi veya kurumlardır. İhraççıların kimler olabileceği kanunun 3. ve 4. maddelerinde belirtilmiştir.

Halka Arz:

En geniş anlamıyla halka arz, sermaye piyasası araçlarının satışında geniş halk kitlelerine ulaşacak tarzda çağrı yapılmasını ifade eder. Sermaye piyasasında sayısı belirli olmayan geniş bir halk kitlesini ilgilendiren bu çağrı kapsamında, yatırımcı haklarının ihlal edilmemesi bakımından kanun koyucu halka arz kavramını tanımlamış ve bu sürece ilişkin çeşitli koruyucu hükümlere yer vermiştir. Bu nedenle halka arz kavramı özel bir öneme sahiptir.

İzahname:

Sermaye piyasası araçlarının halka arzı halinde yatırımcıların menfaatlerinin korunması bakımından kanun koyucu onların yeterli şekilde bilgilendirilmelerini sağlayacak bir sistem oluşturmuştur. Sermaye piyasası araçlarının halka arzında açıklanacak bilgilerin yer aldığı bu belgeye izahname denir.

Sirküler:

Halkın sermaye piyasası araçlarını satın almaya daveti sirküler ile yapılır. Dolayısıyla halkın sermaye piyasası araçlarını satın almaya davet olunduğu belgeye sirküler denilir. Yayımlanacak sirkülerin içeriği de Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenir. Sirküler izahnamenin özeti şeklinde nitelendirilebilir.

Halka Açık Anonim Ortaklıklar:

Sermaye piyasasının etkin şekilde işleyişi bakımından en önemli kurumlardan biri halka açık anonim ortaklıklardır. İsminden anlaşılacağı üzere anonim ortaklıkların bir türüdür. Bu tür ortaklıklar hakkında gerek Sermaye Piyasası Kanununda gerekse Sermaye Piyasası Kurulu’nun çıkartmış olduğu alt düzenleyici işlemlerde yer alan ayrıntılı hükümler uygulanır. Sermaye piyasası mevzuatında hüküm bulunmayan hallerde anonim ortaklıklara ilişkin Türk Ticaret Kanunu hükümleri bu tür anonim ortaklıklar hakkında da uygulanır.

Kayıtlı Sermaye:

Anonim ortaklıklar sermaye şirketleridir. Bu ortaklıkların sabit sermayesi bulunur ve genel kurul kararıyla sermaye artırımı yoluna gidilebilir. Ancak genel kurulun toplantıya çağrılması hem zaman hem de masraf açısından meşakkatli bir süreci gerektirir. Bu nedenle Sermaye Piyasası Kanununda bu süreci hem kısaltmak hem de masrafları azaltmak amacıyla kayıtlı sermaye artımı sistemi olarak nitelendirilecek istisnai bir sermaye artırımı yöntemine yer verilmiştir.